Tiếng Trung Quốc – hay còn gọi là tiếng Hán – là một trong những ngôn ngữ phổ biến nhất thế giới, với hơn một tỷ người sử dụng. Tuy nhiên, đối với nhiều người nước ngoài, việc học tiếng Trung thường bị coi là “khó như lên trời”. Nhưng có một ngoại lệ thú vị: người Việt Nam. Trong những năm gần đây, xu hướng học tiếng Trung tại Việt Nam ngày càng gia tăng, từ học để làm việc, du học đến kinh doanh hoặc giao tiếp với cộng đồng người Hoa. Một điều đáng chú ý là rất nhiều người Việt học nhanh, phát âm tốt và dễ tiếp thu tiếng Trung hơn so với người từ các quốc gia khác. Vậy tại sao người Việt dễ học tiếng Trung đến vậy?
1. Cùng thuộc hệ ngôn ngữ chịu ảnh hưởng của Hán văn
Một trong những lý do sâu xa và quan trọng nhất chính là mối liên hệ lịch sử giữa tiếng Việt và tiếng Hán. Trong hơn 1000 năm Bắc thuộc, tiếng Hán từng là ngôn ngữ chính thức tại Việt Nam. Dấu ấn của nó vẫn còn rất rõ trong Hán Việt – một lớp từ vựng chiếm tới 60–70% kho từ tiếng Việt hiện đại.
Ví dụ:
- “Học sinh” trong tiếng Việt là từ Hán Việt của “学生” (xué shēng),
- “Giáo viên” là “教师” (jiào shī),
- “Thư viện” là “图书馆” (tú shū guǎn).
Những từ này, khi học tiếng Trung, người Việt gần như chỉ cần học phát âm và mặt chữ là có thể hiểu ngay. Chính sự tương đồng về từ vựng đã giúp người Việt có lợi thế lớn khi học tiếng Trung.
2. Cấu trúc câu gần gũi và quen thuộc
Không chỉ từ vựng, cấu trúc ngữ pháp tiếng Trung cũng khá tương đồng với tiếng Việt, đặc biệt ở cách sắp xếp từ theo thứ tự: chủ ngữ – vị ngữ – tân ngữ. Khác với tiếng Anh hay tiếng Pháp, người Việt khi học tiếng Trung không phải “đảo não” để sắp xếp lại trật tự câu.
Ví dụ:
- Tôi ăn cơm. → 我吃饭 (wǒ chī fàn)
- Mẹ đi chợ. → 妈妈去市场 (māma qù shìchǎng)
Chính sự đơn giản và tương thích về trật tự câu này giúp người Việt dễ “bắt nhịp” nhanh hơn khi học ngôn ngữ Trung Hoa.
3. Phát âm có phần tương đồng với tiếng Việt
Mặc dù tiếng Trung có thanh điệu – điều khiến nhiều người nước ngoài ngại học – thì người Việt lại không hề xa lạ với điều này. Tiếng Việt cũng là một ngôn ngữ có thanh điệu, và thậm chí còn nhiều hơn tiếng Trung (6 thanh điệu trong tiếng Việt so với 4 trong tiếng Trung phổ thông).
Ví dụ:
- Tiếng Việt có thể phân biệt “ma – má – mà – mạ – mã – mả”
- Tiếng Trung phân biệt “mā – má – mǎ – mà” (妈 – 麻 – 马 – 骂)
Nhờ đã quen với việc sử dụng thanh điệu trong giao tiếp hàng ngày, người Việt học tiếng Trung phát âm chuẩn nhanh hơn và dễ phân biệt các âm điệu hơn so với người nói tiếng Anh hoặc các ngôn ngữ không dùng thanh điệu.
4. Dễ ghi nhớ và liên tưởng mặt chữ Hán nhờ tiếng Hán Việt
Một điểm cộng đáng kể nữa là khả năng ghi nhớ mặt chữ Hán nhờ từ Hán Việt. Dù tiếng Trung hiện đại dùng chữ tượng hình (khác với hệ chữ Latin), nhưng nhiều người Việt lại cảm thấy quen thuộc với cách ghi nhớ này nhờ… sách vở lịch sử.
Ví dụ:
- Khi học chữ “学” (học), người Việt dễ liên tưởng ngay tới từ “học” trong tiếng Việt.
- Chữ “爱” (ài – yêu) dễ gợi nhớ đến “ái” trong “ái quốc”, “tình ái”.
Sự kết nối giữa âm Hán Việt và chữ Hán không chỉ giúp người học dễ nhớ mặt chữ hơn mà còn tăng khả năng đoán nghĩa của từ khi gặp từ mới.
5. Mục đích học rõ ràng, thực tiễn cao
Không chỉ dễ tiếp thu, người Việt còn có động lực học tiếng Trung rất rõ ràng và thiết thực: để làm việc với doanh nghiệp Trung Quốc, du học, kinh doanh, hoặc thậm chí làm TikTok Trung Quốc, livestream bán hàng…
Ngoài ra, sự giao lưu văn hóa, du lịch, và hợp tác thương mại với Trung Quốc cũng khiến nhu cầu sử dụng tiếng Trung ngày càng gia tăng. Nhiều công ty sẵn sàng trả lương cao cho người giỏi tiếng Trung, tạo động lực lớn cho người học.
Chính vì lý do này, việc học không chỉ là sở thích, mà còn là con đường dẫn tới thu nhập tốt hơn và cơ hội nghề nghiệp rõ ràng.
6. Nhiều tài nguyên học tiếng Trung miễn phí và dễ tiếp cận
Hiện nay, việc học tiếng Trung trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Người Việt có thể tiếp cận hàng loạt tài liệu học tiếng Trung miễn phí trên YouTube, TikTok, ứng dụng di động, thậm chí là qua các hội nhóm Facebook.
Không những vậy, giáo trình tiếng Trung tại Việt Nam ngày càng được cải tiến để phù hợp với người học bản xứ. Nhiều trung tâm ngoại ngữ mở rộng lớp dạy tiếng Trung với đội ngũ giáo viên có kinh nghiệm, thậm chí có cả người Trung Quốc dạy bản ngữ.
Tất cả tạo nên một môi trường học tập thuận lợi và dễ dàng cho người Việt.
7. Tư duy học ngôn ngữ chủ động và linh hoạt
Người Việt có một thế mạnh ít ai ngờ tới: tư duy học ngôn ngữ rất linh hoạt. Từ việc học tiếng Anh, tiếng Hàn, tiếng Nhật, tới tiếng Trung, người học Việt luôn chủ động tìm phương pháp phù hợp với bản thân, từ tự học đến học qua phim ảnh, bài hát hay giao tiếp đời thường.
Đặc biệt, thế hệ Gen Z hiện nay có khả năng bắt trend nhanh, học qua các video ngắn, flashcard, app học phát âm và cả việc “học qua giải trí”. Chính tư duy cởi mở và chủ động này giúp quá trình học tiếng Trung trở nên sinh động và hiệu quả hơn.
Kết luận
Tại sao người Việt dễ học tiếng Trung? Việc học tiếng Trung đối với người Việt không chỉ dễ tiếp cận mà còn đầy tiềm năng phát triển. Từ sự tương đồng trong từ vựng, cấu trúc ngữ pháp, phát âm, cho đến lịch sử gắn bó lâu dài và môi trường học tập thuận lợi, tất cả đã tạo nên một nền tảng vững chắc cho người Việt chinh phục tiếng Trung một cách hiệu quả.