Trong những năm gần đây, tiếng Trung trở thành một trong những ngôn ngữ được nhiều người Việt quan tâm. Từ học để giao tiếp, phục vụ công việc, du học cho đến mở rộng cơ hội kinh doanh – nhu cầu học tiếng Trung ngày càng lớn. Tuy nhiên, một câu hỏi phổ biến mà ai cũng từng thắc mắc khi mới bắt đầu là: “Tự học tiếng Trung bắt đầu từ đâu?”
Nếu bạn đang lúng túng vì chưa biết bắt đầu học như thế nào, cần học những gì, tài liệu ra sao… thì bài viết này chính là bản đồ khởi hành dành cho bạn. Hãy cùng đi qua từng bước nhé.
1. Hiểu rõ mục tiêu học tiếng Trung của bản thân
Trước khi bắt đầu, hãy dành vài phút để xác định lý do tại sao bạn muốn học tiếng Trung. Điều này rất quan trọng vì mục tiêu khác nhau sẽ dẫn đến lộ trình và cách học khác nhau.
- Nếu học để giao tiếp cơ bản, bạn nên tập trung nhiều vào nghe – nói.
- Nếu học để làm việc với đối tác Trung Quốc, bạn cần bổ sung vốn từ chuyên ngành và kỹ năng viết email.
- Nếu học để thi HSK (kỳ thi năng lực tiếng Trung), bạn cần theo lộ trình học bài bản với đầy đủ 4 kỹ năng: nghe – nói – đọc – viết.
Việc rõ ràng mục tiêu từ đầu sẽ giúp bạn không bị lạc hướng và tiết kiệm rất nhiều thời gian khi tự học.
2. Làm quen với ngữ âm và phát âm chuẩn
a. Bắt đầu từ pinyin (phiên âm)
Khác với tiếng Việt, tiếng Trung không dùng bảng chữ cái Latin mà sử dụng hệ thống pinyin để phiên âm cách đọc các chữ Hán. Đây là bước đầu tiên bạn cần học thật kỹ.
Pinyin sẽ giúp bạn:
- Biết cách phát âm đúng từng âm tiết
- Dễ dàng tra từ điển và học từ mới
- Nói tiếng Trung tự nhiên hơn
Bạn có thể bắt đầu bằng cách học 21 thanh mẫu (phụ âm) và 36 vận mẫu (nguyên âm) trong pinyin. Đừng vội vàng, hãy luyện từng âm một cách chắc chắn, có thể nghe phát âm mẫu từ các ứng dụng như Pleco, Duolingo, hoặc YouTube.
b. Học 4 thanh điệu
Tiếng Trung có 4 thanh điệu chính, và thay đổi thanh điệu sẽ dẫn đến thay đổi nghĩa. Ví dụ:
- mā (mẹ)
- má (gai)
- mǎ (ngựa)
- mà (mắng)
Đây là phần dễ gây nhầm lẫn nhất với người Việt. Do đó, luyện phát âm kèm thanh điệu ngay từ đầu sẽ giúp bạn nói đúng, nghe đúng và tránh hiểu nhầm.
3. Học từ vựng theo chủ đề và HSK
a. Học từ theo chủ đề
Tự học tiếng Trung sẽ thú vị hơn nếu bạn học từ vựng theo chủ đề quen thuộc, như:
- Chào hỏi
- Gia đình
- Đồ vật trong nhà
- Ăn uống
- Công việc
Việc học theo chủ đề giúp bạn dễ ghi nhớ và sử dụng ngay trong cuộc sống hàng ngày.
b. Kết hợp học theo cấp độ HSK
HSK (Hànyǔ Shuǐpíng Kǎoshì) là kỳ thi chuẩn quốc tế đánh giá năng lực tiếng Trung. Hiện nay có 6 cấp độ, trong đó:
- HSK 1: 150 từ vựng
- HSK 2: 300 từ
- HSK 3: 600 từ…
Bạn nên học từ vựng theo bộ từ HSK vì:
- Hệ thống hoá từ vựng cơ bản đến nâng cao
- Có giáo trình đầy đủ, dễ học theo
- Có thể dùng để thi chứng chỉ khi cần
4. Học chữ Hán – từ dễ đến khó
Chữ Hán là phần khiến nhiều người e ngại khi bắt đầu học tiếng Trung. Tuy nhiên, nếu học đúng cách, bạn sẽ thấy rất thú vị.
Gợi ý cách học chữ Hán hiệu quả:
- Bắt đầu từ bộ thủ – các thành phần cơ bản cấu tạo nên chữ Hán
- Học cách viết theo thứ tự nét
- Ghi nhớ bằng câu chuyện hình ảnh (visual mnemonics)
- Dùng app như Anihao hoặc tập viết thủ công
Đừng ép bản thân nhớ nhiều chữ ngay từ đầu. Hãy học 5–10 chữ mỗi ngày, kiên trì trong vài tháng là bạn sẽ có vốn chữ đủ dùng.
5. Nghe tiếng Trung mỗi ngày
Để cải thiện khả năng nghe, bạn nên:
- Nghe nhạc Trung, xem phim, vlog hoặc video ngắn
- Lặp lại các đoạn hội thoại đơn giản
- Sử dụng app luyện nghe như Anihao
Quan trọng là nghe chủ động: vừa nghe, vừa nhại lại theo, vừa ghi chú từ mới. Ban đầu có thể không hiểu gì, nhưng kiên trì một thời gian, bạn sẽ cảm nhận được sự tiến bộ rõ rệt.
6. Tập nói – không cần đợi giỏi mới nói
Nhiều người có tâm lý “học xong rồi mới nói”, nhưng cách học này sẽ khiến bạn mất thời gian và ngại giao tiếp.
Hãy luyện nói ngay từ đầu, dù là những câu đơn giản như:
- Nǐ hǎo – Xin chào
- Wǒ jiào Na – Tôi tên là Na
- Wǒ ài chī miàn – Tôi thích ăn mì
Nếu không có bạn học cùng, bạn có thể:
- Tự ghi âm giọng mình và nghe lại
- Nói chuyện một mình bằng tiếng Trung
- Tham gia nhóm học online hoặc group Facebook, Zalo
7. Dùng công cụ và tài liệu hỗ trợ
Một số tài liệu và công cụ hữu ích khi tự học:
- Sách: Giáo trình Hán ngữ (quyển 1–6), Boya Chinese, 301 Câu đàm thoại
- App Anihao
- Trang web học từ vựng Flashcard tiếng Trung tích hợp phát âm, lưu từ
Nếu bạn có thời gian, nên lập thời khoá biểu học cụ thể mỗi ngày để duy trì đều đặn.
8. Tự học nhưng không tự cô lập
Dù bạn chọn hình thức tự học tại nhà, đừng quên kết nối với cộng đồng học tiếng Trung:
- Tham gia các nhóm học online
- Theo dõi các TikTok, YouTube dạy tiếng Trung miễn phí
- Tham gia hội thảo online hoặc lớp zoom miễn phí
Học cùng cộng đồng sẽ giúp bạn có thêm động lực, được giải đáp thắc mắc và học hỏi kinh nghiệm từ người đi trước.
Tổng kết
Tự học tiếng Trung bắt đầu từ đâu? – Bắt đầu từ chính bạn, từ mục tiêu rõ ràng, lộ trình đúng đắn và thái độ kiên trì mỗi ngày.
Không cần phải quá thông minh hay có năng khiếu, chỉ cần bạn kiên nhẫn, học từng chút mỗi ngày, thì chỉ sau vài tháng, bạn sẽ thấy ngạc nhiên vì sự tiến bộ của chính mình.
Học ngoại ngữ giống như trồng cây – không thể đòi hỏi kết quả ngay. Nhưng nếu bạn chăm từng ngày, cây sẽ lớn, và tiếng Trung sẽ trở thành cánh cửa mở ra nhiều cơ hội tuyệt vời cho bạn.